Bij het oprichten van een vzw komt heel wat kijken. De oprichtingsakte vormt het fundament van uw vereniging zonder winstoogmerk en is dan ook een cruciale stap in het opstartproces.
Wat moet er allemaal in die akte staan? Wat zijn de wettelijke vereisten? En hoe vermijdt u fouten die later voor problemen zorgen?
U leest hier alles wat u moet weten over de oprichtingsakte van een vzw.
Wat is een oprichtingsakte?
De oprichtingsakte is het officiële document waarin de oprichters van de vzw verklaren dat ze een vereniging oprichten. Dit document bevat onder meer de statuten van de vzw, gegevens van de oprichters en de modaliteiten voor de werking van de vereniging.
Zonder oprichtingsakte kan een vzw niet rechtsgeldig bestaan.
Welke soorten oprichtingsakten bestaan er?
Er zijn twee vormen mogelijk:
- Onderhandse akte: Dit is de meest gebruikte vorm. De oprichters stellen zelf de akte op en ondertekenen die. Er is geen tussenkomst van een notaris nodig.
- Authentieke akte: Deze wordt opgesteld door een notaris. Dit is doorgaans enkel vereist in specifieke gevallen (bv. als er onroerend goed in het spel is of als de statuten zeer complexe bepalingen bevatten).
Voor de meeste vzw’s volstaat een onderhandse akte.
Wat moet er verplicht in een oprichtingsakte staan?
De wet op de vzw’s (Boek 9 van het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen) schrijft voor dat een oprichtingsakte minstens de volgende gegevens moet bevatten:
- De naam van de vzw
- Het adres van de maatschappelijke zetel (moet in België liggen)
- Het doel en de activiteiten van de vereniging
- De identiteit van alle oprichters (minimaal twee natuurlijke of rechtspersonen)
- De statuten van de vzw, met onder meer bepalingen over:
- De duur van de vzw (onbepaald of bepaald)
- Toelatingsvoorwaarden voor leden
- De rechten en plichten van leden
- Samenstelling, bevoegdheden en werking van de algemene vergadering en het bestuursorgaan
- De wijze van benoeming, ontslag en afzetting van bestuurders
- De bestemming van het vermogen bij ontbinding
Hoe stelt u een waterdichte oprichtingsakte op?
Een goede oprichtingsakte gaat verder dan louter de wettelijke minimumvereisten. Enkele concrete tips:
- Formuleer het doel duidelijk maar breed: zo vermijdt u problemen bij de erkenning of subsidies en behoudt u flexibiliteit.
- Bepaal duidelijke spelregels: conflicten in vzw’s ontstaan vaak door onduidelijke afspraken rond bevoegdheden en beslissingsprocedures.
- Gebruik heldere taal: juridisch correct betekent niet per se moeilijk. Iedereen binnen de vzw moet begrijpen wat er in de statuten staat.
Het is sterk aangeraden om een jurist of specialist te betrekken bij het opstellen.
Wij helpen u daar graag bij, ook met gratis eerste feedback.
Moet de oprichtingsakte gepubliceerd worden?
Ja. Na ondertekening moet de oprichtingsakte, samen met de statuten, neergelegd worden bij de griffie van de ondernemingsrechtbank van het arrondissement waar de zetel van de vzw gevestigd is. Vervolgens wordt een uittreksel gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad.
Let op: pas vanaf die publicatie verkrijgt de vzw rechtspersoonlijkheid. U kunt dus geen verbintenissen aangaan in naam van de vzw vooraleer deze stap voltooid is.
Veelgemaakte fouten bij oprichtingsakten
- Vergeten van essentiële bepalingen in de statuten
- Gebruik van standaardmodellen zonder aanpassing aan de eigen situatie
- Onvoldoende afspraken over bevoegdheden en conflictprocedures
- Publicatie in het Staatsblad vergeten of te laat uitgevoerd
Voorkom deze fouten door u goed te laten begeleiden vanaf de start.
Praktisch stappenplan voor de oprichtingsakte van een vzw
- Bespreek en beslis met de oprichters over naam, doel en structuur
- Stel de oprichtingsakte en statuten op
- Onderteken de oprichtingsakte (door alle oprichters)
- Laat het ondernemingsnummer aanvragen via de Kruispuntbank van Ondernemingen
- Leg de oprichtingsakte neer bij de griffie van de ondernemingsrechtbank
- Laat de akte publiceren in het Belgisch Staatsblad
Vergelijking: onderhandse vs authentieke oprichtingsakte
| Kenmerk | Onderhandse akte | Authentieke akte |
|---|---|---|
| Kostprijs | Laag (zelf op te stellen) | Hoger (notariskosten) |
| Juridische zekerheid | Afhankelijk van opsteller | Hoger (opgesteld door notaris) |
| Flexibiliteit | Hoog | Beperkter |
| Verplichte tussenkomst notaris | Nee | Ja (in bepaalde gevallen) |
FAQ over de oprichtingsakte van een vzw
Kan ik zelf een oprichtingsakte opstellen?
Ja, dat kan. Maar het is aan te raden om u juridisch te laten begeleiden. Kleine fouten kunnen later grote gevolgen hebben.
Moet elke vzw een oprichtingsakte hebben?
Ja. Zonder oprichtingsakte kan een vzw niet rechtsgeldig opgericht worden.
Wat is het verschil tussen statuten en oprichtingsakte?
De oprichtingsakte bevat onder andere de statuten, maar omvat ook andere gegevens zoals de identiteit van de oprichters.
Hoeveel oprichters zijn er minimaal nodig?
Minstens twee personen (natuurlijke of rechtspersonen).
Kan ik de oprichtingsakte later nog wijzigen?
Ja, maar wijzigingen aan de statuten moeten via een algemene vergadering gebeuren en opnieuw gepubliceerd worden.
Hoelang duurt het voor mijn vzw erkend is?
Reken op enkele weken tussen neerlegging en publicatie in het Staatsblad.
7. Is de oprichtingsakte ook nodig voor feitelijke verenigingen?
Nee, feitelijke verenigingen hebben geen oprichtingsakte of statuten nodig, maar ook geen rechtspersoonlijkheid.
Conclusie: Oprichtingsakte VZW in België
De oprichtingsakte is een onmisbare schakel bij het opstarten van een vzw. Wie het meteen grondig aanpakt, voorkomt latere problemen en geeft zijn vereniging een stevige juridische basis.
Heeft u vragen of nood aan begeleiding? Wij helpen u graag verder, ook met gratis advies.
